donderdag 9 mei 2013

Johannes (Jan) Claesz. Noorlander

Gedenk des weegs, of Gods wonderlijke leidingen met Johannes Noorlander, (1758-1833), die gewoond heeft te Voorburg, Rotterdam, Warmond, Strijen en 's-Gravendeel

J.J. Groen & zoon, 1900 - 112 pagina's

Voorkant

Van Johannes Noorlander had ik al een tijdje terug dit bovenstaande gevonden op het net. Heb ik tot mijn ergernis vergeten de bron te vermelden, dus kan het ook met geen mogelijk meer terug vinden. Waarom ik dan toch dit plaatje bewaard hebt, is omdat ik ook ergens had gelezen dat Johannes zijn biografie had geschreven. Nu had ik aan dat plaatje niet zoveel  , er was geen recensie bij geschreven en ook geen korte inhoud, maar ja mijn mapjes op de PC zijn geduldige veelvraten. Bewaren dus. Nu ben ik voor dit blog bezig om van de familie Noorlander die ook alweer een stukje familie zijn een Stamreeks te maken. En dan ga je op zoek naar eventuele aanvullende informatie omdat je toch een zo volledig beeld wilt geven. En zo kwam deze illustratie weer uit de mapjes tevoorschijn en ja daar  wilde ik toch echt meer weten. Nu staat zoeken naar iets op het internet door toevalligheden aan elkaar en soms vind je gewoon niets. Maar deze keer belandde ik op deze site:

www.ssnr.nl/site/levensvanvromen.phpwww.ssnr.nl/site/geef-voltekst.php?voltekst_id=B97005981

Ik geef toe het was een flinke kost om het door te lezen, maar ik kwam al snel tot de conclusie dat het hele verhaal een onderzoek was naar biografieën en of gedrukte ego documenten van zoals we dat vroeger thuis ook al zeiden “Fijn Gereformeerden”. De onderzoeker de heer A.F. Lieburg heeft het over Gereformeerde Piëtisme in de achttiende eeuw. (Piëtisme in algemene zin is een synoniem van vroomheid).  Al lezende kwam ik de naam van Johannes Noorlander regelmatig tegen met stukjes uit zijn geschrift.

De stukjes heb ik zoals ik dacht dat het klopte samengevoegd en ik ga U een beetje kennis laten maken met Johannes (Jan) Claesz. Noorlander 1757-1833.

Het is 1773 en Johannes is 16 jaar en is een serieuze timmermansknecht, en woont in Voorburg, hij kerkte op aanraden van zijn nicht (niet bekend welke naam hieraan te verbinden is) vanaf dat jaar bij Dominee Frieswijk in     s-Gravenhage, omdat  de prediking van dominee Kleman in Voorburg hem niet beviel. Via een oude man kreeg hij werk in Den Haag bij een vrome baas, nam les bij een catechiseermeester en werd in de herfst van 1776, -hij was nog maar achttien jaar oud- als lidmaat aangenomen. 

Nota bene nadat hij belijdenis had gedaan werd hij verliefd en kreeg iets met een minder ernstig meisje en kwam er al spoedig een verflauwing van zijn godsdienstige interesse -twee zondige jaren- bracht hij met dit meisje door, een meisje waar al zijn genegenheid naar uitging. Echte liefde dus.

Maar op 4 mei 1781 trouwde hij  in Rotterdam  met een ander meisje, Lijntje Oomen en startte een gezin. In september 1789 werd Johannes weer gegrepen door een preektekst van Dominee 't Hooft in Strijen en bekeerde weer tot zijn geloof. Voordat Johannes door deze tekst op de weg van het geloof wederkeerde, had hij, volgens zijn geschrift -hoewel maar 7 jaar lang- openlijk in zonde geleefd.
Want de vrome ijver was een beetje verdwenen, Johannes was al blij als het "amen" klonk, terwijl de lectuur van de bijbel moest wijken voor verpozing met de krant of tijdschriften. Hij liet het dan ook eerst niet weten aan zijn vrouw en vrienden dat hij weer zo getroffen was door het woord Gods.
Zijn vrienden snapte deze ommekeer niet helemaal, want zelfs een vis tochtje was uit den boze, de een spotte ermee, en een ander had de opmerking dat hij bang was hem voortaan als "een voorganger in goddeloosheid"te moeten missen, terwijl de rest vond dat hij zich niet zo moest aanstellen.

Na de dood van zijn vrouw in en na 1786 reisde Johannes eens in 't jaar van Strijen naar Den Haag om Dominee Frieswijk te horen. En hij zocht vaak  's avonds een afgelegen weg om te bidden.

In 1803 werd te Strijen een jonge ongehuwde moeder, Dirkje van V., ter dood veroordeeld wegens het vermoorden van haar kind. Johannes toog 's zondags met een ouderling -dominee 't Hooft was in Cillarshoek- naar het dorpshuis om met het wanhopige meisje te praten. Voor een toegestroomde menigte hield Johannes toen een halve preek. Hij sprak over de afval van God, waardoor alle mensen even boos geworden zijn, maar ook over de mogelijkheid dat zij ondanks haar wandaad nog genade in Christus ontvangen kon. De Dominee was woedend toen hij van dit gebeurde hoorde en liet Johannes via de baljuw verbieden om nog bij Dirkje te komen. Het doodvonnis werd overigens veranderd in enkele jaren Tuchthuisstraf. De Dominee bemoeide zich alleen nog met het meisje om haar lezen te leren.

Dat ook bij de beste piëtist aardse motieven konden spelen, daarvan geeft Johannes ook een duidelijk voorbeeld door als 50 jarige weduwnaar een tweede huwelijk aanging, mede om een einde te maken aan de onmogelijke positie waarin hij, -door kerkelijke ervaringen- in zijn woonplaats Strijen- was geraakt. Begin 1807 liet hij het oog vallen op de 39 jarige stiefdochter van zijn zus, dochter van een chirurgijn uit s'Gravendeel "en tevens zeer bemiddeld". Toen hij haar vroeg, was zij zo ziek dat men eerder haar begrafenis dan haar huwelijk verwachtte, maar Johannes wist zich door God geleid. Zijn geliefde Anna Johannesdr. Geervliet, herstelde en zij trouwden in Strijen op 15 februari 1808. Als een  "welgezeten burger"heeft hij met haar zijn verdere leven mogen slijten. Wel moest hij erkennen, dat zijn vroomheid in deze periode verwaterde tot een "sleur-en gewoontedienst"

Mijn conclusie: dat Johannes na wat jeugdzonde's, een brave en overijverige, gelovige,maar belerende man is geworden. Wat mij opvalt in het hele gebeuren is dat Johannes wel  de man was die niet bang was om andere mensen op hun vingers te tikken , als die wat hem betrof zich niet 100 % aan de leer hielden. Zelfs met Dominee 't Hooft lag hij op een gegeven moment in de clinch, doordat Johannes vond dat Dominee er niet zoveel van bakte, maar zelf was hij ook niet erg standvastig  in zijn geloofsbeleving. Het schommelde nogal.  Ik weet niet of ik deze man echt had gemogen, maar dat terzijde, hoor. We hebben door deze stukjes wel een beeld gekregen van Johannes.

woensdag 8 mei 2013

van den Berg uit Ridderkerk deel 2

In deel 1 zijn we geëindigd met Willem en Willempje van den Berg-van der Staay en nu gaan we verder met een zoon van dit echtpaar.

Hendrik Willemsz. van den Berg werd gedoopt in Ridderkerk op 18 oktober 1744, hij trouwt in Ridderkerk op 12 mei 1776 met Pietertje Leeuwenburg, zij werd geboren in Ridderkerk op 22 november 1750 als dochter van Pieter Willemsz. Leeuwenburg en Annetje Jacobsdr. Heinoord. Hendrik overlijd in Ridderkerk op 12 januari 1832 en 2 jaar later op 28 februari 1834 overlijd Pietertje. Samen kregen zij 6 kinderen.

Eén van de kinderen  is Jan Hendriks van den Berg, Vlasboer, gedoopt in Ridderkerk op 3 september 1780, hij trouwt in Ridderkerk op 17 mei 1806 met Willempje Bastiaansdr. Swart (Zwart), zij is geboren in Ridderkerk op 15 juni 1783 als dochter van Bastiaan Cornelisz. Swart en Martijntje Ariesdr. van de Graaf. Jan overlijd te Portugaal op 2 april 1804 en Willempje in Barendrecht op 3 januari 1838. Van hen heb ik 1 kind, een zoon kunnen vinden. Wel heb van hen een aantal notariële akten.

Aktesoort   boedelinventaris Datum   16/01/1793 Archief   ONR Ridderkerk  Inventarisnummer   32 
Aktenummer/Blz.   3/10  Notaris   Hendrick Verhoeff
schepen van Ridderkerk en Johannes Ariensz van der Graaff, beiden wonend te Ridderkerk en Pieter de Lijster, schepen van en wonend te Oost-IJsselmonde, als voogden van de drie minderjarige kinderen en enige erfgenamen van Bastiaan Cornelisz Zwart en Martijntje Ariensd van der Graaff., nl. Willempje, Eva en Jannigje Zwart. Als mede-erfgenamen zijn ook betrokken genoemde Johannes Ariensz van der Graaff, Dirk Ariensz van der Graaff en de dienstmaagd van Bastiaan Marijtje Koedood.

Aktesoort   boedelscheiding Datum   26/03/1807 Archief   ONR Ridderkerk  Inventarisnummer   41 
Aktenummer/Blz.   27/74  Notaris   Willem van den Broek
Jan van den Berg, gehuwd met Willempje Zwart, wonende te Ridderkerk, en Pieter Pietersz. de Lijster, wonende te Oost IJsselmonde, voogden over de nalatenschap van Bastiaan Cornelis Zwart en Martijntje Arensd. van der Graaf aan de minderjarige dochter Eva Zwart.
Gaan over tot verdeling van de boedel.

 Aktesoort   testament Datum   07/05/1819 Archief   ONR Ridderkerk  Inventarisnummer   50B 
Aktenummer/Blz.   49/51  Notaris   Willem van den Broek
Jan van den Berg, vlasboer woonachtig onder Ridderkerk, benoemt zijn huisvrouw Willempje Zwart tot zijn erfgenaam.

Aktesoort   schuldbekentenis Datum   14/03/1823 Archief   ONR Ridderkerk  Inventarisnummer   63 
Aktenummer/Blz.   25/65  Notaris   Jacobus Johannes de Reus
Jan van den Berg, vlasboer en zijn huisvrouw Willempje Zwart te Ridderkerk, zijn aan Adriana Huizer, weduwe van Mattheus Steehouwer, zonder beroep te Ridderkerk, een bedrag schuldig van 525 gulden.

Aktesoort   transport Datum   30/04/1828 Archief   ONR Ridderkerk  Inventarisnummer   66 
Aktenummer/Blz.   583/24  Notaris   Jacobus Johannes de Reus
Adriana Huijser weduwe Mattheus Steehouwer, zonder beroep, draagt bij deze over aan Pieter Eliza van Es, heel- en vroedmeester, een schuld- en hypotheekbrief groot 525 gulden op naam van Jan van den Berg vlasboer en zijn huisvrouw Willempje Zwart, ten behoeve van genoemde Adriana Huijser gepasseerd voor deze notaris d.d. 14 maart 1823. Het betreft de volgende onroerende goederen:
1. een huis, schuur, woon- en zwingelkeet en erf, staande en gelegen te Ridderkerk gemerkt nummer 39.
2. een huis, schuur en erf staande en gelegen als voren, gemerkt nummer 34.
3. een zgn. 12 roeden, gelegen te Ridderkerk bekend onder nummer 51.
4. een dito gelegen als voren bekend onder nummer 53.
Tevens aanwezig zijn voornoemde Jan van den Berg, vlasboer en zijn huis-vrouw Willempje Zwart, die verklaren met de overdracht akkoord te gaan.
 
Aktesoort   verkoop Datum   08/04/1830 Archief   ONR Ridderkerk  Inventarisnummer   67 
Aktenummer/Blz.   792/5  Notaris   Jacobus Johannes de Reus
Frans van der Graaf, zonder beroep en Jan van den Berg, vlasboer getrouwd met Willempje Zwart. Laatstgenoemde is de enige nakomeling van wijlen Martijntje van der Graaf aan haar in huwelijk verwekt door mede wijlen Bastiaan Zwart en als zodanig met eerstgenoemde eigenaren van de na te melden onroerende goederen hen toekomende bij erfenis voor twee derde gedeelte van wijlen Dirk van der Graaf en voor een derde gedeelte van wijlen Pietertje van der Graaf, beiden gewoond hebbende en over-leden te Ridderkerk. Zij verkopen aan Johannis van der Graaf, metselaar:
een huis, schuur, zwingelkeet, drooghuis en erf gelegen aan Bolnes, bekend onder nummer 36.  

Aktesoort   veiling Datum   07/01/1841 Archief   ONR Ridderkerk  Inventarisnummer   76 
Aktenummer/Blz.   191/3  Notaris   Reinier Hendrik van der Waijfort
Leendert de Jong, vlasboer te IJsselmonde, is gevolmachtigde van Suzanna de Jong, weduwe van Johannes van der Graaf, te IJsselmonde en moeder van en voogdes over de minderjarige kinderen uit haar huwelijk, genaamd Frans en Leendert van der Graaf. Deze kinderen zijn de enige erfgenamen van wijlen hun vader. Aanwezig is ook Bastiaan van Winkelhoff, kleermaker te Ridderkerk, als toeziend voogd over de minderjarigen. De notaris verkoopt in het openbaar de vlassersstelling, bestaande uit een huis, schuur, keten, boomgaard en erf in Bolnes, getekend A nr 40. Johannes van der Graaf heeft het perceel op 8 april 1830 gekocht van Frans van der Graaf en Jan van den Berg en diens vrouw Willempje Zwart. Koper wordt Cornelis Zuidam, vlasboer te Ridderkerk.

Hun zoon Bastiaan van den Berg  werd arbeider en is geboren in Ridderkerk op 25 januari 1807, hij trouwt als 19 jarige jongeman in Ridderkerk op 11 mei 1826 met de 23 jarige Maartje Cornelisdr. Huijser, zij is geboren in IJsselmonde in 1803, en is de dochter van Cornelis Huijser en Elisabeth Streefkerk. Maartje overlijd in Ridderkerk voor oktober 1834. Samen kregen Bastiaan en Maartje 3 kinderen, Bastiaan trouwt de 2e keer in West Barendrecht op 30 oktober 1834 met Dirkje Bijl die in Oud Beijerland werd gedoopt op 18 maart 1804, zij is de dochter van Willem Gijsbert Bijl en Lijsbeth (Elisabeth) Cornelisse Stoker. Bastiaan overlijd in Goidschalxoord op 4 maart 1847, nalatend 3 kinderen van Maartje Huijser en 5 kinderen van hem en Dirkje. Dirkje overlijd in Ridderkerk op 27 december 1899.

Een van de zonen van Bastiaan en Dirkje is Jan van den Berg, hij is geboren in IJsselmonde op 18 maart 1840, hij trouwt in Ridderkerk op 24 april 1863 met Adriana Roos , zij werd geboren in Ridderkerk op 8 mei 1842 en was de dochter van Hendrik Roos en Barbara Bakker. Jan overlijd Ridderkerk op 7 juni 1918 en Adriana overlijd in Ridderkerk op 1 januari 1905. Jan en Adriana krijgen 3 kinderen.

Aktesoort   testament Datum   27/02/1902 Archief   ONR Ridderkerk  Inventarisnummer   163 
Aktenummer/Blz.   20/48  Notaris   F.H. baron d-Aulnis de Bourouill
Jan van den Berg,arbeider,wonende te Ridderkerk herroept al zijn vorige testamenten en benoemt zijn echtgenote Adriana Roos tot enig erfgenaam.

Aktesoort   testament Datum   27/02/1902 Archief   ONR Ridderkerk  Inventarisnummer   163 
Aktenummer/Blz.   21/50  Notaris   F.H. baron d-Aulnis de Bourouill
Adriana Roos, echtgenote van Jan van den Berg, herroept al haar vorige testamenten en benoemt haar echtgenoot Jan van den Berg tot enig erfgenaam.
In de marge: overleden 1 januari 1905.

En zo zijn we weer bij mijn overgrootmoeder Dirkje van den Berg , als dochter van Jan en Adriana, zij werd geboren in Ridderkerk op 6 februari 1868, zij trouwt met mijn overgrootvader Hendrik Andries Tieleman, geboren in Ridderkerk op 13 mei 1867, hij was de zoon van Jacob Tieleman en Pleuntje Sterkman. Dirkje overlijd in Barendrecht op 12 januari 1946 en Hendrik overlijd in Riderkerk op 13 oktober 1923. Dirkje en Hendrik krijgen 10 kinderen waaronder mijn oma Pleuntje Tieleman

 Een honkvaste familie die vanaf 1620 in het dorp Riderkerk leefden en werkte.





van den Berg uit Ridderkerk deel 1

Mijn overgrootouders van mijn moeders kant komen (hoe kan het ook anders) uit Ridderkerk. Ik zelf ben nog nooit in Ridderkerk geweest, waarschijnlijk omdat ik na mijn trouwen vertrok vanuit Schiedam naar Den Helder en daar begon met deze hobby van het vergaren van familie. Heb wel schriftelijk contact gehad met de toenmalige archiefbeheerder, die mij steeds weer een stapje verder bracht. Maar nu staat er in mijn agenda een bezoekje geplant om daar eens met eigen ogen te gaan kijken. Met natuurlijk een bezoek aan het archief. Want vragen heb ik nog genoeg.


kaartje van Ridderkerk 1554

De overgrootouders waren Dirkje van den Berg en Hendrik Andries Tieleman. Waar ik tot mijn spijt tot nu toe nog steeds geen foto van heb kunnen vinden voor mijn fotogalerij. Maar ik heb wel heel veel info van deze familie vergaard in het archief en via internet.  Dus ga ik maar beginnen want het is wel veel, ik ga het dus maar in twee delen opschrijven.

We moeten wel een heel eind terug in de tijd want de stamvader heb ik gevonden in Katwijk aan de Rijn waar Evert Heijndricks van den Berg ca. 1595 werd geboren, zijn ouders zijn mij onbekend. Van beroep is Evert snijder. Dat heeft te maken met het maken van kleding denk ik want zijn zoon werd kleermaker. Evert trouwt in 1621 in Ridderkerk met Lijsbeth Joosten Tuck, gedoopt in Ridderkerk op 19 maart 1600, zij was een dochter van Joost Jansz. Tuck en Beeljen Dirkx. Samen kregen zij 7 kinderen. Evert trouwt de 2e keer in Ridderkerk op 11 november 1642 met Arijaentje Ariens. Met Arijaentje krijgt Evert nog 4 kinderen.

Een zoon van Evert en Lijsbeth volgt deze lijn en heet Hendrik Evertsen van den Berg en hij had als beroep kleermaker. Hij werd geboren in Ridderkerk op 16 juli 1622 en hij trouwt te IJsselmonde op 5 mei 1645 met Trijntje Janse, samen krijgen zij in ieder geval 2 kinderen. Hendrik overlijd voor 1680.

Van Hendrik heb ik aardig wat notariële akten gevonden, waaronder:

Zij maken een testament op 1654, ONR Ridderkerk inv.nr: 14 Akte nr: 167/521 bij notaris Engelbrecht Cornelisz. van der Grijp.Henrich Evertsz van den Berch. kleermaker, en Trijntje Jans (ziek op bed liggend) echtpaar benoemen elkaar tot erfgenaam.

Verkoop 15-09-1660 ONR Ridderkerk inv. nr: 15 aktenr: 16/22 bij Motaris Engelbreht Cornelisz. van der Grijp.Hendrik Evertsz. van den Berg, kleermaker alhier, verkoopt aan Jan Huijbrechtsz van Pelt , lakenkoper te IJsselmonde al zijn winkelwaren en huiisraad voor 2000 gulden minus het bedrag dat Heijndrick nog schuldig is aan Jan Huijbrechtsz. Heijndrick zal alles voorlopig nog wel mogen beheren.

Aktesoort   voogdij Datum   24/10/1669 Archief   ONR Ridderkerk  Inventarisnummer   15 
Aktenummer/Blz.   288/393  Notaris   Engelbrecht Cornelisz van der Grijp
Gerrit Evertsz van den Berch, gehuwd met Leentje Arijens wonend te Ridderkerk. Zij sluiten toezicht en administratie van hun goederen door de Schout en Gerechten uit. Tot voogden benoemen zij de langstlevende van hen beiden en bovendien Hendrick Evertsz van den Berch en Leendert Arijensz, hun broer en zwager.

In het dorp Ridderkerk gebeurde van alles en Hendrik is menig maal richting stadhuis gegaan om een verklaring af te geven van deze voorvallen waar hij bij was of getuige van was. Hendrik had het er maar druk mee, lees maar:

attestatie of verklaring Datum   02/03/1648 Archief   ONR Ridderkerk  Inventarisnummer   14 
Aktenummer/Blz.   73/129   Notaris   Engelbrecht Cornelisz van der Grijp
Henrick Evertsz van den Berch, circa 25 jaar en Michiel Adolphsz, circa 22 jaar, beiden kleermaker geven op verzoek van Henrick Gerritsz van Gameren, oud heemraad, het verhaal weer dat op 27 januari 1648 in het huis van Bastiaen Willemsz van den Nes (heemraad te Ridderkerk) heeft plaatsgevonden tussen Pleun Harmensz en Michiel Adolphsz.

Aktesoort   attestatie of verklaring Datum   02/10/1655 Archief   ONR Ridderkerk  Inventarisnummer   14 
Aktenummer/Blz.   197/374  Notaris   Engelbrecht Cornelisz van der Grijp
Loduwijck Gerritsz Smith 62 jaar; Cornelis Meeusz 50 jaar en Henrick Evertsz van den Berch - kleermaker - 32 jaar, verklaren op verzoek van Henrick Jansz - schoenmaker - dat in het stadhuis van Dordrecht ene Harmen Aertsz (alle voornoemde personen wonende in Ridderkerk), aan Ariaentgen Cleijs, weduwe van Gerrit Ingensz Hordijck, wonende te Piershil, het geld terugvraagt dat hij voor hen zou hebben betaald. Ariaentgen vangt aan met schelden. Waarvoor het voorgeschoten geld heeft gediend, wisten de attestanten niet.

Aktesoort   attestatie of verklaring  Datum  14/05/1659 Archief   ONR Ridderkerk  Inventarisnummer   14 
Aktenummer/Blz.   309/581  Notaris   Engelbrecht Cornelisz van der Grijp
Teunis Arijensz van de Haar, wagenmaker - 40 jaar, Jan Louwerensz - 47 jaar, Loduwijck Loduwijcksz, smid gezel - 30 jaar, Cornelis Meeusz Legendijck - 53 jaar en Henrick Evertsz van der Berch - 35 jaar, verklaren op verzoek van de kinderen en erfgenamen van Jacob Adriaensz Vinck (tijdens zijn leven hoog heemraad te Ridderkerk), dat hedenmiddag vier dienaren van justitie op last van de baljuw van Zuid Holland, Arijen Jacobsz Vinck, zoon van de voornoemde Jacob Vinck, kwamen ophalen. Zij hebben hem kort daarna weggeleid naar Dordrecht.

Aktesoort   attestatie of verklaring Datum   26/04/1668 Archief   ONR Ridderkerk  Inventarisnummer   15 
Aktenummer/Blz.   231/314  Notaris   Engelbrecht Cornelisz van der Grijp
Henrick Evertse van den Berch, kleermaker en Joost Pieterse de Groote, beiden wonend te Ridderkerk, verklaren op verzoek van Wouter Lenertse Huijser, bode te Ridderkerk, dat zij samen aan het zwingelen waren in het achterhuis van de requirant, waar toen Jan Henricxse van der Toom, zoon van Henrick Janse van der Toom, schoenmaker te Ridderkerk, was binnengekomen met Leendert Willemse Boom die het spek uit de schoorsteen van requirant wilde halen, waarover ongenoegen ontstond. Ook Trijntgen Willems, vrouw van Jan van Hout, oud 26 en Maijcken Willems, oud 23 jaar wonend te Dordrecht waren verschenen en verklaarden ook aanwezig te zijn geweest en zeiden dat Leendert Willemse Boom aan hen vroeg waar de meid of de vrouw van het huis was, om een ladder te halen voor het verwijderen van het spek.

Aktesoort   attestatie of verklaring Datum   05/07/1670 Archief   ONR Ridderkerk  Inventarisnummer   15 
Aktenummer/Blz.   310/422  Notaris   Engelbrecht Cornelisz van der Grijp
Wouter Leendertsz Huijser, bode te Ridderkerk, Arijen Arijensz Baes en Hendrick Evertse van den Berch, allen wonend te Ridderkerk, verklaren op verzoek van Hendrick Jansz, schoenmaker te Ridderkerk, op last van Arijen Cornelisz wonend te Goudswaard dat Baes en Van den Berch nog goed wisten dat de vrouw van Hendrick Lievensz, gewoond hebbende te Ridderkerk, met haar goederen voor 5 weken in het laatst van mei zich in een schuitje had laten varen, maar niet wist waar ze naar toe wilde gaan. Huijser wist nog dat Hendrick Lievensz voor 372 gulden vlas had gezaaid op 8 gemeten land in de Polder van Eendracht.

Maar we gaan weer verder met de familie met een zoon van Hendrik en Trijntje, genaamd Evert Hendricksen van den Berg, deze jongeman begon als kapper en werd later landarbeider, geboren werd hij in Ridderkerk op 8 april 1646 , hij trouwt in Ridderkerk op 15 mei 1668 met Ariaantje Florisdr. Tol, zij werd gedoopt in Puttershoek op 22 mei 1644 en was een dochter van Floris Dirckse Tol en Janneken Claessen, Evert en Ariaantje kregen 12 kinderen. Wanneer Evert is overleden is mij niet bekend maar Ariaantje werd begraven in Ridderkerk op 30 juni 1701.

Hun zoon Jan Evertse van den Berg werd geboren in Ridderkerk op 27 januari 1669, hij trouwt in Ridderkerk op 12 december 1694 met Neeltje Willemsdr. Penning, die gedoopt werd in Ridderkerk op 19 oktober 1670 als dochter van Willem Pieters Penning en Trijntje Leenders Mijnlief. Van Jan en Neeltje heb ik 5 kinderen gevonden. Hun overlijden heb ik nog niet kunnen vinden.

Als laatste in dit 1e deel komt de zoon van Jan en Neeltje aan de beurt, hij wordt gedoopt in Ridderkerk op 23 juli 1702 en krijgt de naam Willem Jansz. van den Berg, Willem gaat ondertrouwen in Ridderkerk op 11 april 1727 en zal iets later ook in het huwelijk treden met Willempje Aerts van der Staay, zij werd gedoopt in Ridderkerk op 4 december 1701 als dochter van Aert Dirks van der Staay en Sijtje Cornelisdr. van der Kulk. Willempje overlijd in Ridderkerk op 10 november 1774. Willem em Willempje krijgen samen 9 kinderen.








dinsdag 7 mei 2013

Twee families met de naam Oortwijn uit Gieten

               

In mijn bestand bij de familie Geersema heb ik een echtpaar staan met de namen Christiaan Geerts Geersema en Lubbechien Hendriks Oortwijn. De ouders van Lubbechien gaven mij een boost om eens verder te kijken. Zij dragen namelijk allebei de zelfde achternaam en de herkomst van hun voorouders ligt in de gemeente Gieten in Drente. Ik ben dus maar weer eens in de bekende bronnen gedoken om alles te verifiëren. En ben tot de conclusie gekomen dat ook al is van beide families de achternaam OORTWIJN  en zij uit het zelfde dorp komen zij NIET verwant zijn. De controle met mijn genealogie programma dat ik gebruik geeft ook aan dat ze niet verwant zijn. Ik heb hieronder beide families onder elkaar gezet.

    Hindrik Jacobs Oortwijn                                oo                      Diechien Egberts Oortwijn
    geboren in Gieten op 14-11-1757             Gasselte               gedoopt Gasselte 04-05-1760
    overleden in Gasselte op 13-09-1828     01-10-1780           overleden Gasselte 09-08-1829

    zoon van:                                                                                      dochter van:      
    Jacob Geert Oortwijn                                                                 Egbert Jans Oortwijn
    Landbouwer en 3-paardsboer
    gedoopt in Gieten 15-05-1733                                                  geboren in Gieten in 1730
    overleden in Gieten 21-04-1775                                               overleden
    getrouwd voor de kerk in Gieten                                                ondertrouw te Gasselte
    op 25-03-1753                                                                            op 01-12-1754
    Aaltien Hendriks Meijer                                                             Roelofje Jansen
    dr. van  Hindrik Jansen en                                                           dr. van Jan Roelof Nijenbronniger
    Roelofje Harm Meijer                                                                en Lubbechien Warcks
    gedoopt in Gieten 21-02-1734                                                  geboren in Drouwen ca. 1730
    overleden in Gieten 10-05-1809                                               overleden in Gasselte 19-01-1787

    Jacob is de zoon van:                                                                   Egbert is de zoon van:
    Geert Harms Oortwijn                                                                Jan Egberts Oortwijn
    landbouwer                                                                                   timmerman
    geboren Gieterveen 1695                                                           geboren Gieten 1698
    overleden in 1742                                                                        overleden
    getrouwd voor de kerk in Gieten                                                getrouwd voor de kerk in Gieten
    in 1727                                                                                         ca. 1728
    Hillechien Grietje Hendriks                                                       Diegien Hendriks
    geboren in Gieten ca. 1700                                                        geboren in Gieten ca. 1706
    overleden na 1740                                                                       overleden in Gieten 02-03-1736
                                                                                                           trouwt 2) Nanneke Derks

    Geert is de zoon van:                                                                   Jan is de zoon van:
    Harm Reinders Oortwijn                                                             Egbert Berends Oortwijn
    geboren Bonnerveen (Gieten) ca. 1658                                     keuter –timmerman
    overleden Bonnerveen 01-05-1715                                           geboren in Gieten 1660
    getrouwd  voor de kerk in Gieten voor 1695                             overleden
    met Jacobje                                                                                   getrouwd voor de kerk in Gieten
    trouwt 2) in Gieten ca. 1695 met                                                op 15-11-1685 met
    Ida Roelofs Pepping                                                                     Geesje (Gesijn) Roelofs
    dr. van Roelof Jans Pepping en Grietje Willems                       Lidmatenlijst 1718 Gieten Gesijn
    geboren in Gieten ca. 1622                                                          Roelofs, huisvrou van Egberts
    overleden Bonnerveen 22-04-1744                                            Berents

    Harm is de zoon van :                                                                   Egbert is de zoon van:
    Reijnder Hendricx                                                                        Beren Oortwijn
    z.v.  Hindrik Reijnders                                                                  en Lamme Huls
    landbouwer keuter te Bonnerveen                                               beide gevonden in de kerkrecords
    geboren te Gieterveen 1620                                                        van 1580-1811 Ned. Hervormde
    overleden Bonnerveen na 1654                                                    gemeente Gieten Lidmaten lijst,
    hij trouwt met Geertruid Lamberts                                             1678 Berent Berents met sijn
    zij overlijd in Bonnerveen 16-05-1691                                      vrouwe Lamme Huls  

maandag 6 mei 2013

Diaconie en armenwerk

Op onderzoek naar de verwantschap van 2 familie's Oortwijn, kom ik natuurlijk bij familysearch terecht. Ik duik in het doop boek 1580-1811 van de Hervormde gemeente in Gieten te Drente. Wat mij verbaasd is dat er wel wat doop, trouw en begraaf gegevens in staan maar ook de inkomsten en uitgaven van de Diaconie.

Hier een bladzijde met de in en uitgaven netjes genoteerd, waarbij mij het meeste opvalt is het stukje over het armen-blok. Vooral omdat mij opvalt dat er toch best een heel bedrag in zit. In Gieten werd dus goed voor hun armen medemensen in de buidel getast. Alleen sta je als arm mensenkind wel te boek met naam en of toenaam in het kerkeboek. Want je zal maar de weduwe zijn van Jan van Emmen, dan sta je als weduwe genoteerd, maar jouw eigen naam wordt niet genoemd. Maar je krijgt wel 2 Carolus guldens en kan je weer iets te eten kopen.


Dan kom ik terecht bij de ingeschreven huwelijken en vind ik deze mooie zin:

Namenlijst der Perzonen, welke gekopúleert zijn in den tijd, als Albert Willem Costerius tot Gieten Predikant was, beginnende met den 25 januari 1733.

Nu krijg ik bij het woord kopuleren  toch een beetje raar gevoel of dat woord daar wel hoort. Wie weet het  want ik ben dit woord toch nog nergens anders zo tegen gekomen. Helemaal nieuw voor mij dus. Dus help mij de betekenis van dit woord in dit zinsverband te vertalen.

Niet nieuw voor mij is dat er in de vroege jaren in ons land arme (wees) kinderen werden uitbesteed om te werken. Wel nieuw voor mij was om in dit kerkeboek deze bladzijde tegen te komen.



Dit was bladzijde nr 1 van de uitbestedingen en daarop staan de regels van de Diaconie en de afspraken die de Diaconie gemaakt heeft met de betreffende familie over de verzorging van het kind wat uitbesteed werd.

bv: Hindrikijs Jacobs werd uitbesteet aan Hindrik Jansen en sal verdiene 1 gld, 2 hemden, 2 paar schoenen en 1 schortedoek. Zijn uitbesteding was voor een heel jaar van Mei 1731 tot Meij 1732 en s'winters ging hij ter schoole.

Predikanten waren vaak goed op de hoogte met de noden in huisgezinnen. Deze waren dan ook plaatselijk de hoofden van de diakonale armenverzorging. De behoeftigen op het platteland waren meestal wezen, onvermogende bejaarden en invaliden. Nabuurschap en religieus plichtsgevoel lenigden hier op natuurlijke wijze veel nood. Voor een meer constante bedeling waren er de fondsen van de diakonieën. Collecten in geld en/of goederen boden meestel voldoende mogelijkheden om behoeftigen te helpen. Voor borger noemt Harm Tiesing als voorbeeld van armenzorg het "rondeten". In andere gevallen zorgden diakenen voor de bebouwing van het land van "tijdelijke onvermogenden". Gedurende de zomerperiode werden arme wezen door de diakonie “uitbesteed”aan dagloners om hen te helpen met als tegenprestatie kost en inwoning. En tevens kwamen deze kinderen dan ook naar school want dat werd vaak bedongen als tegenprestatie.

Wat ik met dit stukje wil vertellen is dat ook heel lang geleden de sociale voorzieningen aanwezig waren, al was het dan via de Diaconie. Dat dit fenomeen nog heel lang heeft bestaan blijkt voor mij uit de verhalen van mijn schoonouders, die op een gegeven moment toen vader zonder werk was van uit deKatholieke kerkgemeenschap werden geholpen met etenswaren voor hun grote gezin. Dus het was echt wel van alle kerkgenootschappen dit "liefdewerk". Dat mijn schoonvader in 1950 alweer snel werk had gevonden vond hij prima want ja "die lui vroegen je het hemd van je lijf" en daar had hij helemaal geen zaken mee dat was prive vond hij. Wat ik zelf wel jammer vind is dat er anno 2013 nog steeds mensen afhankelijk zijn van dit "liefdewerk" om eten te moeten halen bij de voedselbanken. Het zou niet zo moeten zijn toch?



zondag 5 mei 2013

Familie GEER(T)SEMA uit Gasselte in Drente.

Gasselte is voormalige gemeente,  een Esdorp in de gemeente Aa en Hunze (tot 1998 Gasselte), gelegen op de Hondsrug tussen Gieten (noorden) en Borger (zuiden). Ten noordoosten ervan liggen de veenkoloniën Gasselternijveen, Gasselternijveenschemond, Gasselterboerveen en Gasselterboerveenschemond, ten westen het boscom. Mijn overgrootvader Jan Geersema kwam van Gasselte. In mijn bestand had ik al aardig wat verzameld, van deze familietak. Maar er is niets mis om alles nog eens na te kijken. Dus maar weer eens naar Familysearch en Drenlias. Het was in het begin wel heel erg zoeken. Want ja de naam was ons bekend als GEERSEMA. En daarvan waren eigenlijk alleen de familieleden van mijn oma Hillechien te vinden. Dus maar eens proberen met een T erbij. En onder GEERTSEMA dus met een T ertussen vond ik de aansluiting met de rest van onze voorouders.

Ik had een Geert Geersema als stamvader met een notitie erbij dat zijn vader waarschijnlijk Kristiaan heette.
In FamiliSearch vond ik Geert zijn geboorte terug in het doopboek van de gemeente Vries in Drente. Zjn vader heette dus inderdaad Kristiaan Jans en daar begint deze stamreeks dan ook mee.

Kristiaan Jans (Christiaan Jans) van Donderen (Geer(t)sema), Donderen is een wijkje/dorpje  in en om Gasselte.
Met wie Kristiaan getrouwd was en waar hij geboren of overleden is, is mij nog niet bekend. Wel heb ik 6 doopinschrijvingen gevonden van zijn kinderen te Vries. Met deze datums neem ik dus aan dat hij  zo rond 1732 getrouwd zal zijn.
Jan geboren op 26 maart 1733, Geert 18 mei 1738, Jannes 8 april 1742, Jantje 29 maart 1744,
Derk 21 juli 1746 en Hendrik op 15 augustus 1752.

Met Geert, beter bekend als Geert Christiaan (Geer(t)sema), geboren in Donderen, gedoopt in Vries op
18 mei 1738, gaan we verder. Hij trouwt in Gasselte op 3 december 1762 met Marchien Hendriks (waarschijnlijk is haar achternaam Rosies) Voor zover ik kan vinden zijn zij beiden in Hoogeveen overleden, Geert op 29 december 1796 en Marchien op 7 januari 1797. Twee kinderen heb ik gevonden: Grietje gedoopt in Gasselte op 13 december 1767, zij huwt met Gerrit Jans Vrieling in Haren (Groningen) op 6 november 1791. En een zoon Christiaan geboren in 1765.

Deze zoon is de volgende in de lijn: In het archief wordt hij aangeduid als MR. Christiaan Geerts (Geer(t)sema) kleermakersbaas. Gedoopt in Gasselte op 6 oktober 1765,  hij trouwt op zijn 33e jaar in Gasselte op 3 november 1798 met de 17 jarige Lubbechien (Lubbegien, Lubbigje, Lubbina) Oortwijn, geboren in Gasselte op 22 september 1781, dochter van Hendrik Oortwijn en Diechien Oortwijn. Hendrik is de zoon van Jacob Oortwijn en Aaltien Meijers, en Diechien is de dochter van Egbert Oortwijn en Roelfien Jansen. (moet nog nakijken in hoeverre dit familie is). Christiaan overlijd in Gasselte op 23 januari 1845 en Lubbechien overlijd ook in Gasselte op 10 september 1839.
Samen krijgen zij 12 kinderen waarvan er een aantal al vroeg overlijden:
Geert 1799-1800, Geert 1800-1808, Dichien 1803-1836, zij trouwt Hendrik Komduur, Marchien 1805, Roelfien 1807 zij trouwt met Johannes Bernardus Tieman, Jantien 1810-1842 zij trouwt met Jacob Hulshof, Hinderkien 1813-1879 zij trouwt haar zwager Hendrik Komduur na het overlijden van haar zus Dichien, Geertje 1816-1816, Geert 1817-1818, Grietje 1819-1876 zij trouwt met Willem Dillingh , Gerhardus 1823-1870 en Aaltje 1826-1829.

Hun enige overlevende zoon is Gerhardus Geer(t)sema, koopman, geboren in Gasselte op 16 oktober 1823. Hij trouwt in zijn leven drie maal. De eerste keer in Gasselte op 26 september 1853 met Gerarda van Hattem, geboren in Tiel op 16 februari 1828 als dochter van Gradus Gradusz. van Hattem en Neeltje Westreenen. Gerarda overlijd in Gasselte op 8 augustus 1857. Gerhardus trouwt 2) in Gasselte op 11 december 1858 met Hinderkien Rosies, zij is geboren in Borger op 10 januari 1826 als dochter van Geert Rosies en Marregien Lamberts Tingen. Samen krijgen zij drie kinderen: Jan 1859-1922(mijn overgrootvader) Geert 1862-1865 en Lambert 1866-1941 hij trouwt in Assen op 22 januari 1893 met Roelfien Kamps. Hinderkien overlijd in Drouwen (Borger) op 14 augustus 1868, waarna Gerhardus in Borger op 16 november 1868, 3 maanden na het overlijden van Hinderkien opnieuw in het huwelijksbootje stapt met Willemtien Venema, die geboren is in Gieten op 16 november 1841, als dochter van Jan Venema en Dechien Oortwijn, heel veel geluk heeft Gerhardus niet want Willemtien overlijd al heel rap in Borger op 11 juli 1869.

Met de oudste zoon van Gerhardus en Hinderkien Rosies, gaan we verder:
Jan Geersema, tuinman geboren in Gasselte op 20 augustus 1859, hij trouwt in Assen op 5 mei 1886 met Annechien Welling, dienstmeid, geboren te Haren (Noordlaren) in Groningen, als dochter van Harm Welling en Hinderkien Nijland, Jan overlijdt in Assen op 11 juli 1922 en Annechien in Assen op 24 februari 1938, samen kregen Jan en Annechien 7 kinderen:
Henderkien 1887 zij trouwt in Assen met Jouke Post, Hillegien 1890-1977 zij trouwt in Asen met Johannes Jacobus Harte, (zij zijn mijn grootouders) Gerhardus 1893 hij trouwt in Amsterdam met Alida Christophora van Baal, Harmtje 1896-1967 zij trouwt in Assen met Egbert Lambert,  Lammegien Lamberta 1899-1899, Harm 1900-1962 hij trouwt in Assen met Henderkien Sterken, Lambert 1904 hij trouwt Wil?? .

De stamreeks wordt voor wat mij betreft gevolgd door mijn opa en oma Hillegien Geersema en Johannes Jacob Harte waar ik al eerder in dit blog over verteld hebt.